Een van de voordelen van het werken op een bijzondere buitenlocatie als de Rotterdamse Rozenhof is de luxe om werk te combineren met persoonlijke interesses zoals bijvoorbeeld het houden van bijen als hobby-imker.
Hoewel deze interesse in eerste instantie weinig raakvlak lijkt te hebben met de dagelijkse praktijk van Rietveld inc., waarin ik me vooral bezig hou met verandervraagstukken en het in beweging brengen van organisatieculturen, blijkt het observeren van een bijenvolk verrassend interessante inzichten te bieden met betrekking tot leadership en teamdynamiek.
Drie belangrijke thema’s die een bijenvolk maken tot een inspirerende en veerkrachtige bedrijfscultuur:
-
Een team is zo sterk als haar zwakste schakel
De sleutel tot een succesvol en goed functionerend team is vaak de combinatie van teamleden met complementaire kwaliteiten en rollen binnen het team. De vele drijfverenscans, kleurprofielentests en tools voor teamanalyse onderschrijven dit. Toch is een team zo sterk als de zwakste schakel. Weinig betrokken medewerkers, collega’s die op de verkeerde positie zitten of zich niet blijven ontwikkelen beïnvloeden (vaak onbewust) de sfeer en daarmee het functioneren van het gehele team. Hoewel een organisatie of team zo soms jaren door kan ‘sukkelen’, merken we pas wanneer de werkdruk of spanningen oplopen hoezeer een gebrek aan engagement en ownership een risico vormt voor de veerkracht binnen een organisatie en daarmee voor het bedrijfsresultaat.
Een bijenvolk is zich er goed van bewust dat het zo sterk is als de zwakste schakel. En waar je als professionele organisatie te maken hebt met externe invloeden als fluctuering van de markt, heeft een bijenvolk jaarlijks als grootste uitdaging om de winter door te komen. De ietwat drastische oplossing die het volk jaarlijks hanteert om zo sterk mogelijk, maar vooral ook ‘lean en mean’ de koude winter in te gaan, noemen imkers de ‘darrenslacht’. Het moment waarop de werkbijen met elkaar aanvoelen en besluiten dat het tijd is om afscheid te nemen van de zwakste schakels binnen de organisatie (in dit geval de mannelijke darren) omdat zij een risico vormen voor het bedrijfsresultaat. Een klassiek voorbeeld van een Grow-or-Go cultuur.
- Uiteindelijk is het niet de koningin, maar het volk dat bepaalt
De koningin heeft (als enige in een volk van tienduizenden bijen) een bijzondere skill; ze kan eieren leggen. Eieren die uitgroeien tot larven, die dan weer uitgroeien tot werksters, darren (mannetjesbijen) of zelfs nieuwe koninginnen.
Wat echter opvallend is, is dat het niet de koningin is die bepaalt welke nieuwe aanwinst het team nodig heeft. Dit wordt bepaald door het volk zelf, op basis van de grootte van de cel die zij voor het eitje bouwen en het voedsel dat de larve krijgt.Zo ontstaat er een bijzondere wisselwerking. De koningin, als natuurlijke leider, faciliteert haar volk door de nieuwe bijen te maken waar zij om vragen. De werksters nemen met elkaar de volledige verantwoordelijkheid voor hun taak binnen de missie van de organisatie; het uitbreiden en versterken van het volk. Zo bepalen zij welke ‘vacatures’ ze openzetten, en zelfs wanneer ze toe zijn aan nieuw leiderschap.
Dat alles in perfecte harmonie, zonder bureaucratie en eindeloze overleggen. En zonder hun primaire functieomschrijving te verzuimen: het verzamelen van nectar en stuifmeel om zoveel mogelijk collega’s de winter door te helpen.
-
Diversiteit zorgt voor balans
Diversiteit is binnen veel organisaties en teams een hot topic. En dat is niet voor niets. Uit onderzoek van oa. dr. Eva de Mol, (binnenkort ook spreker op het Rietveld inc. seminar over verandermanagement) blijkt dat diversiteit binnen teams zorgt voor meer productiviteit, veerkracht en een beter bedrijfsresultaat.
Voor iedere organisatie is het daarom belangrijk om bij reorganisaties, teamsamenstelling, recruitment en talentprogramma’s in te zetten op diversiteit in gender, leeftijd en etnische achtergrond. Om zo iedere uitdaging van meerdere perspectieven te kunnen belichten.
Binnen het bijenvolk is de diversiteit iets eenvoudiger. Een gezond volk bestaat uit één koningin, 85% werksters en 15% darren (mannetjes). De dikke darren hebben op het eerste gezicht een minder belangrijke rol binnen de organisatie. Eénmaal in hun leven is het hun taak om de koningin te bevruchten. Verder lopen ze een beetje rond in de bijenkast. Ze halen geen eten, ze kunnen niet steken. Je zou zeggen dat ze alleen maar in de weg lopen.
Tóch blijkt uit onderzoek dat het verwijderen van al die ‘nutteloze’ darren de sfeer en harmonie in het volk volledig ontwricht. De balans binnen het team is weg, de werksters worden onrustig, de energie klopt niet meer.
Een goede reminder om bij het inrichten van succesvolle en veerkrachtige teams niet alleen te kijken naar complementaire functieprofielen, maar ook naar persoonlijke eigenschappen.
